Effectieve IPM-strategie of insectageddon?
- Nicole Gallace & Ammar Alhmedi
-
pcfruit vzw
De afgelopen jaren nam het gebruik van gekleurde vangplaten boven het gewas in stellingteelt van doordragende aardbeien sterk toe. Gele en blauwe platen worden massaal ingezet om respectievelijk witte vlieg en trips weg te vangen als onderdeel van een niet-chemische IPM-strategie. Die techniek is overgenomen uit de glastuinbouw, waar het al enige tijd succesvol wordt toegepast. In de stellingteelt hangen de vangplaten vanaf april boven het gewas en blijven ze tot het einde van de oogst. De platen van 40x25cm kosten ongeveer € 1,20 per stuk, met een gemiddelde inzet van 400 stuks per hectare. Waar vangplaten oorspronkelijk dienden om schadelijke insecten te monitoren, worden ze nu steeds vaker aanbevolen voor het wegvangen van plagen zoals trips en witte vlieg.
Uitbuigen in de praktijk
Bij een recente proef op een teeltlocatie bleek echter dat de vangsten op de vangplaten onverwacht en alarmerend waren. Op 11 juli voerde pcfruit voor het eerst een uitgebreide analyse uit van zes gele en zes blauwe vangplaten. Hoewel er een groot aantal insecten gevangen werd (1778 op geel en 273 op blauw), bleek slechts 1,1% (blauw) en 0,2% (geel) daarvan trips te zijn. De overgrote meerderheid bestond uit onschuldige kleine vliegjes die mogelijk zelfs een rol spelen als bestuivers. In het gunstigste geval werden gemiddeld 10 trips per plaat gevonden, maar meestal lag dat op slechts 1 tot 2 trips per plaat. Om geen foute conclusie te trekken,
bekeken wij de vangplaten ook op 24 juli en 17 september. Opnieuw was het resultaat voor trips hetzelfde (Figuren 1-3).
Het bleek niet alleen dat de vangplaten relatief weinig trips vingen in verhouding tot het aantal gevangen insecten, maar ook dat veel nuttige insecten, zoals Orius, lieveheersbeestjes en sluipwespen, als bijvangst werden gevangen. Vooral het aantal zweefvliegen en sluipwespen, nuttige insecten met een hoge mobiliteit, was opvallend (Figuren 4-6). Dat is zorgwekkend aangezien alleen gevleugelde adulte insecten werden gevangen. Terwijl elk volwassen insect potentieel honderden nakomelingen in de teelt had kunnen achterlaten. Op gele vangplaten bleek 96% van alle gevangen insecten nuttig of onschuldig te zijn, terwijl dat op blauwe platen 98,3% was.
In de nabijheid van bankerplanten werd er algemeen 2% en 14% meer insecten op de vangplaten gevangen, waarvan een groot deel nuttige soorten zoals Orius, sluipwespen en zweefvliegen. Hoewel we het massale gebruik van vangplaten op dit moment nog niet afraden, zetten de resultaten vraagtekens bij de effectiviteit van de maatregel binnen het teeltsysteem. De kost per gevangen trips met deze ‘mass-trapping methode’ bedraagt in 2024 gemiddeld € 0,10 per trip en de impact op nuttige insecten is aanzienlijk. Mogelijk was 2024 uitzonderlijk omwille van de eerder koude zomer en de vele regen, maar het is duidelijk dat onze waarnemingen verder onderzoek vragen.
