Deze inhoud is enkel voor abonnees. Je kan dit artikel lezen door hier in te loggen. Heb je nog geen account en wil je je graag abonneren op Fruit? Ontdek hier de mogelijkheden.

Invasieve kleine hazelaarmeeldauw in opmars

Een nieuwe blad- en vruchtschimmel, Oost-Aziatische of kleine hazelaarmeeldauw, bedreigt ook onze hazelnootteelt als je hem niet tijdig herkent. Bij de Engelse term is er verwarring mogelijk, want men spreekt van (hazelnut) powdery mildew voor twee aanverwante schimmels nl. de inheemse (Erysiphe guttata) en de uitheemse Oost-Aziatische (E. corylacearum). Ze behoren tot Erysiphaceae/echte meeldauw familie.

----------------------------------

 

Deze inhoud is enkel voor abonnees.

Je kan dit artikel lezen door hier in te loggen.

 

Heb je nog geen account en wil je je graag abonneren op Fruit? Ontdek hier de mogelijkheden.

 

Snelle verspreiding

De snelle uitbreiding vanuit Oost-Azië baart al enkele jaren zorgen. De schimmel is inheems in China, Japan, het Koreaanse schiereiland en het uiterste oosten van Rusland. Al snel volgde verdere uitbreiding en de schimmel komt nu al bijna wereldwijd voor:

  • 2013: Turkije
  • 2016: Azerbeidzjan, Rusland, Iran
  • 2019: Duitsland, Italië, Krlm, Georgië, Oostenrijk, Rusland en Zwitserland
  • 2020: Oostenrijk, Slovenië en Slowakije
  • 2021: Bulgarije , Italië, Hongarije, Roemenië, Spanje

De Zwarte Zee-landen zijn grote hazelnootproducenten, maar ondervinden ernstige problemen. Kleine hazelaarmeeldauw komt daar overal voor in boomgaarden, tuinen, hagen, parken en (afgelegen) bossen.

De inheemse hazelaarmeeldauw komt aan de onderzijde van het blad voor en tast geen noten aan. De epidemische, uitheemse Oost-Aziatische hazelaarmeeldauw tast de bovenkant van het blad en de noten aan.

Gevoelige gastheren

Enkel de geteelde en de wilde hazelaar (Corylus avellana) en de boomhazelaar (Corylus colurna) worden hier aangetast. De schimmel is monofaag, wat wil zeggen dat het een organisme is dat een enkele soort of groep belaagt. Er zijn rasverschillen, maar de kennis in Europa is beperkt. In het buitenland wordt dalende gevoeligheid gemeld: Segorbe (100%), CORABEL®/Fercoril (100%), Tombul, Wunder aus Bollwiller, Ennis (70%), Tonda di Giffoni (70%), Negret (gevoelig), San Giovanni (gevoelig), Tonda, Gentile delle Langhe en White Filbert (30%). De rassen verschillen in de aantastingsgraad bv. Kara: blad 58% en fruit 70%, Sari: blad 55% en fruit 25%.

Infectiespreiding

8 tot 10 dagen na de infectie verschijnt het witte mycelium op de bovenkant van het blad als de vruchten een boontje groot zijn. De ascosporen zorgen voor verspreiding. Een tweede infectie, door conidia, gebeurt op het blad aan het einde van de herfst en bij de start van de winter. Menselijk transport helpt de vlotte verspreiding. Waterdruppels (80% R.V.) en een temperatuur tussen 20-25°C zijn optimaal. De klimatologie heeft een grote invloed op het infectieverloop.

Sprekend schadebeeld

Het epidemisch karakter valt op. De aantasting is grotendeels eerst op de bovenkant (50-85%) en later op de onderkant (5-25%) van het blad, de vruchthuls en de vruchtclusters. Als de aantasting onderaan het blad begint dan verschijnen chlorotische vlekjes aan de bovenkant. Chlorose geeft een voedingstoftekort bij planten aan. De kleine, witte vlekjes van 3-15 mm zijn rond of onregelmatig van vorm. De vlekken groeien van 2 cm in diameter tot de hele bedekking van het blad (Foto 1 en 2).

 

Foto 1. – Symptomen van aantasting met chlorotische vlekjes aan de bovenkant van het blad.

De conidia komen voor op de beide bladzijden. Later volgt eerst een vergeling, daarna een bladkrul en bladverdroging gevolgd door een kenmerkende snelle, vroegtijdige bladval. Meestal is dat bij de onderste bladeren maar ook op de vruchthulsen en de jonge nootclusters, die uitdrogen. De basale scheuten en de wortelopslag zijn gevoelig. Er verschijnen typische bruine zwarte bolvormige chasmothecia op het blad in de nazomer, een speldenknop groot. Een vroegtijdige vruchtval volgt, met een ernstig productieverlies. Herhaalde aantastingen verzwakken de vitaliteit van de heester.

Preventieve maatregelen

Om de verspreiding van kleine hazelaarmeeldauw tegen te gaan, kies je best voor (ondergrondse) druppelleidingen. Vermijd beregening ten alle koste. Ook te dicht gewas en windstille plekken, grote snelwerkende stikstofgiften of nabije hazelaaraanplantingen kunnen het risico op aantasting vergroten. Een juiste plantafstand met aangepaste snoei en het vermijden van explosieve groei zijn essentieel!

 

 

Nog meer preventieve maatregelen?

  • Kies voor weerstandbiedende rassen.
  • Zorg voor snelle bladvertering.
  • Kies voor een goede drainage/afwatering.
  • Verwijder de wortelopslag snel.
  • Een windscherm planten in de startfase van een aanplant is een nuttige ingreep in een open landschap. Als de hazelaars groter worden, kan je het windscherm inperken.

 

 

Die ingrepen helpen ook tegen bruinrot/hazelaarmonilia/Monilia coryli. Turks onderzoek toonde aan dat goed teelttechnisch verzorgde boomgaarden tot minder oogstverlies leiden. Kies voor onderstammen met weinig (bepaalde onderstam selecties van hazelnotenzaailingen) of geen opslag geven (boomhazelaar). In Duitsland is de veredelingshoogte van 1 m op de boomhazelaar de standaard.

Correcte identificatie is key!

De kosmopolitische hazelaarmeeldauw (Phyllactinia guttata) komt hier zelden voor op rijke zandgronden in het najaar. In Turkije is hij soms een belangrijke schimmel die tot 70% schade kan leiden. Vroeger werd daar niet steeds veel aandacht aan besteed. In het Middellandse Zeegebied is de schade meestal beperkt. Hij komt enkel voor aan de onderkant van het hazelaarblad vnl. op het einde van het groeiseizoen. Daar zijn ook verspreide kleine donker/zwarte bruine puntjes (chasmothecia) zichtbaar. Bij de aangetaste bladeren krullen de randen sterk naar beneden.

 

 

Erg kenmerkend is dat men bij de vergeelde bladeren aan de bovenzijde van de geïnfecteerde plekken typische groene vlekken ziet. Er is nooit schade aan de vruchten. Soms komen beide schimmels samen voor, zelfs op één blad. Herhaaldelijke aantastingen verzwakken de plant. Zowel de conidia als de ascosporen verspreiden zich met de wind. Preventieve ingrepen zijn hetzelfde als bij de Aziatische variant. Een snelle bladvertering helpt duidelijk. Er zijn dus zeker parallellen met de Aziatische hazelaarmeeldauw. In het buitenland wordt zwavel effectief gebruikt, indien nodig.

Besluit

Extra aandacht voor de nieuwe invasieve agressieve schimmel, Aziatische hazelaarmeeldauw, is gewenst. Laat je niet verrassen. Hij veroorzaakt een opbrengstverlaging door een vroegtijdige bladval en vruchtval van onvolgroeide noten. Milieuvriendelijke bestrijding bleek goed haalbaar.

 

 

Bibliografie:
Yildirim, I.Effects of eco-friendly treatment programs on powdery mildew (Erysiphe corylcearum ) in hazelnut. Journal of animal & Plant Sciences, 32(4): 2022, p. 1018-1027.

APS, CABI, EIS, EPPO, Nature Spot, Naturalis,New Disease Report, Pest Primer: hazelnut powdery mildew, Plantenparasieten van Europa

Deel dit bericht

Meest recente artikels

Â