Uiterlijk

De wasbeer (Foto 1) is het best te herkennen aan zijn zwarte gezichtsmasker, waardoor hij als een dief in de nacht lijkt rond te sluipen. De mannetjes worden groter dan de vrouwtjes. Gemiddeld worden ze zo’n 46 tot 71 cm groot en kunnen ze tussen de 5 en de 10 kg wegen. Hun kenmerkende staart met 4 tot 7 zwarte ringen wordt zo’n 25 cm lang.

De wasbeerhond (Foto 2) wordt iets groter, zo’n 50 tot 72 cm en weegt gemiddeld tussen de 3,5 tot 8,5 kg. Hij groeit een langharige winterpels met bruine stippen en heeft een volle eentonige staart, geen ringen dus, zoals bij de wasbeer. ’s Winters wordt hij extra dik, tot de helft meer dan zijn lichaamsgewicht in het voorjaar. De wasbeerhond heeft echte hondenmanieren en rolt zich in sterke geuren, waaronder ook uitwerpselen of urine.

Oorsprong & verspreiding

Wasberen zijn geboren en getogen in Noord- en Centraal- Amerika. Ze werden in de jaren ’30 geïmporteerd voor de pelsdierfokkerijen in Rusland en Duitsland. Als ware ontsnappingsartiesten, braken de beestjes massaal uit die fokkerijen. Vandaag zijn ze voornamelijk verspreid over Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk, Polen, Nederlands Limburg, Oost-België. In Wallonië zou de wasbeerpopulatie de 60.000 zelfs overschrijden! Wasberen tref je meestal ’s nachts in hun eentje aan. Ze geven de voorkeur aan bossen met gemengd loofhout om te schuilen in dode bomen, maar wagen zich ook al eens in stedelijk gebied. Ze passen zich erg makkelijk aan hun omgeving aan.

Aan de andere kant van de wereld, Oost-Azië, vind je de bakermat van de wasbeerhond. Ook hij werd halfweg de 20ste eeuw geïmporteerd o.w.v. zijn pels en potentieel als jachtdier, maar wist de fokkerijen te ontvluchten. In de vrije natuur verspreidde hij zich snel, vooral in Duitsland en Noord-Oost-Europa. In België is de wasbeerhond voorlopig nog zeldzaam, maar hij werd al gespot in Oost-Vlaanderen en Antwerpen. De wasbeerhonden leven in kleine familiegroepjes in bosrijk gebied en rivierdalen. Ze zijn erg vindingrijk als het op overleven aankomt en passen zich makkelijk aan hun omgeving aan.

Slaap- & eetgewoontes

Wasberen slapen overdag bij voorkeur in de holtes van (hoge) bomen, in oude holen van dassen of vossen, op zolders, in een schuur… eender waar er water in de buurt is. Ze houden een winterrust i.p.v. een winterslaap, dat wil zeggen dat hun temperatuur niet daalt. ’s Nachts gaan ze actief op pad, tot wel 2,5 km ver, op zoek naar voedsel. Wasberen zijn alleseters. Ze vreten insecten, wormen, slakken, vissen, muizen, menselijk afval, pluimvee, eieren… maar hebben een voorkeur voor plantaardig voedsel als gras, maïs, noten en fruit. Bessen, druiven, kersen (met steen en al), appelen, pruimen, hazel- en walnoten (met de nodige twijgbreuk) moeten eraan geloven.

Eerder bewoonde holen van dassen of vossen doen ook voor de wasbeerhond dienst als slaapplaats. De wasbeerhond houdt ook een valse winterslaap of winterrust. De vetreserves die ze in het najaar opbouwden, dienen als energievoorziening en warmte-isolatie. Wat voedsel betreft, zijn wasbeerhonden eerder verzamelaars dan jagers. Ze wijzen insecten, knaagdieren, wormen, eieren of pluimvee niet af, maar geven toch de voorkeur aan fruit, voornamelijk noten en bessen, daarom zijn fruit- en notentelers best extra alert. Een wasbeerhond kan zo’n 6 tot 20 km per nacht afleggen op zoek naar voedsel!

Sporen & preventie

Wasberen zijn kleine dieven. Als je twijfelt of er wasberen in de buurt zijn, tref je sporen aan van inbraak(pogingen), klimsporen op boomstammen (nagelkrassen van 5 à 6 cm breed), haren aan de bomen en takken… Je kan de schade wel eens verwarren met marterschade. Sluit vuilnisbakken en kattenluikjes goed af en let erop het pluimvee steeds veilig op te hokken.

Schade van wasbeerhonden uit zich eerder als bijtschade aan struiken of jonge bomen, omdat ze hun territoria afbakenen. Als je bijtschade aantreft, wijs dan niet meteen naar de vos als schuldige, maar wees alert op de aanwezigheid van de wasbeerhond. Een wasbeerhond loopt zigzaggend. De voetafdruk lijkt op die van een hond, maar bij de voorvoet staan de 4 tenen eerder gestraald rond het middenvoetskussen.

Gevaren & natuurlijke vijanden

Maar liefst 60% van de wasberen is drager van de wasbeerlintworm. Ze zijn ook grote verspreider van vogelgriep. Wasberen worden gemiddeld 5 jaar oud. Natuurlijke vijanden als wolven, katten, oehoes en honden zijn sterk in het verdrijven van wasberen, maar de effectieve doodsoorzaak ligt eerder bij honger, uitputting, ziektes… Of ze zijn slachtoffer van autoverkeer.

Veel wasbeerhonden zijn besmet met hondsdolheid en de vossenlintworm. Ze worden gemiddeld 3 tot 4 jaar oud. Ook zij deinzen terug voor wolven, grote roofvogels en everzwijnen en vallen aan autoverkeer ten prooi.

Merk je wasbeer(hond)schade op in je boomgaard, serre, tunnel… ? Meld het via www.waarnemingen.be/exoten of www.zoogdiervereniging.nl.