Blauwe bessen efficiënt irrigeren met waterbalansmodel
- Bart Vanhoutte
-
pcfruit vzw
Irrigatie was in 2022 onmisbaar voor de blauwe bessenteelt, maar kan vaak efficiënter zonder in te boeten aan opbrengst en kwaliteit. pcfruit en het Proefstation voor de Groenteteelt tonen hoe een gebruiksvriendelijk waterbalansmodel irrigatiewater helpt besparen.
Via een gebruiksvriendelijk, nauwkeurig en real-time irrigatie-advies voor blauwe bes, dat bovendien automatisch uit te voeren is door irrigatiecomputers, kan je op een veilige manier een aanzienlijke hoeveelheid irrigatiewater besparen.
----------------------------------
Deze inhoud is enkel voor abonnees.
Je kan dit artikel lezen door hier in te loggen.
Heb je nog geen account en wil je je graag abonneren op Fruit? Ontdek hier de mogelijkheden.
Wat is de waterbalans?
Blauwe bessen in substraatruggen zijn gevoelig aan watertekorten, maar hebben een beperkt wortelvolume. Dat maakt efficiënt irrigeren – niet te veel, maar ook niet te weinig – extra uitdagend. Door te weten hoeveel water dagelijks verdwijnt uit de substraatrug (doorspoeling en transpiratie berekend o.b.v. data gemeten door een weerstation) en hoeveel er bijkomt (regen gemeten door een weerstation), weet je duidelijk hoeveel water je dagelijks moet aanvullen via irrigatie om de hoeveelheid water in de substraatrug net boven de maximaal tolereerbare uitdroging te houden (Figuur 1). Dat is de ‘balans’ waar het in een waterbalansmodel om gaat.
Waterbalansmodel, nieuw onder de zon?
Irrigatie volgens een waterbalansmodel is niet nieuw. Het vormt ook de basis van de PWARO-irrigatieadvisering bij peer door pcfruit en de Bodemkundige Dienst. De bijkomende stap die we zetten in het Interreg V Vlaanderen-Nederland project Smart Growers (2019-2022) is om die irrigatie-advisering real-time te presenteren in een gebruiksvriendelijk portaal, aanpasbaar aan de specifieke teelt en bodem.
Bovendien gebruiken we het weerstation van de teler of een weerstation in de buurt om zo nauwkeurig mogelijke informatie over temperatuur, regen, wind, luchtvochtigheid en instraling te krijgen. Dat zorgt voor een juistere advisering. De geadviseerde irrigatie kunnen we tenslotte automatisch laten uitvoeren via een koppeling met de irrigatiecomputer op het bedrijf.
In de droge zomer van 2022 pasten we irrigatie volgens het waterbalansmodel automatisch toe bij de late variëteit ‘Aurora’ in de laatste zeven weken van de teelt. We hanteerden daarbij een (voorzichtige) maximaal tolereerbare uitdroging van de substraatrug tot een bodemvochtspanning van -20 kPa. In de periode eind juli tot half september bedroeg de berekende gewasverdamping op het perceel gemiddeld 4 l/m2 struik met uitschieters tot 7 l op zeer warme dagen (Figuur 2).
De standaardirrigatie op het bedrijf, die door moeilijkheden met de sturing hoger was dan bedoeld en dagelijks opliep tot bijna 8 l/m² struik, kon dus aanzienlijk gereduceerd worden zonder de maximaal tolereerbare uitdroging te overschrijden. Een aanvullende figuur raadpleeg je hieronder. Dat kon in het bijzonder in de dagen nadat een schaarse regenbui de hoeveelheid water in de bodem aanvulde, iets waar de standaardirrigatie geen rekening mee hield.
Blauwe bes minder dorstig dan gedacht
Over de hele periode kon de teler de hoeveelheid irrigatie ruim halveren zonder significante invloed op opbrengst en kwaliteit. De berekende doorspoeling van water uit de substraatrug kon met bijna 80% verminderen (Figuur 3).
Zoals bij elk model, moeten we regelmatig kalibreren: de berekende hoeveelheid water in de bodem kan na een tijdje beginnen afwijken van de werkelijkheid. Bij blauwe bessen bleken watermarksensoren in de substraatrug een nauwkeurige en bovendien relatief goedkope oplossing om te controleren wat de werkelijke bodemvochtspanning in de substraatrug is. Met drie van die sensoren, netjes in de wortelzone en niet vlak onder een druppelpunt, krijg je voldoende accurate informatie (Foto 1).
Interesse of meer info?
Geïnteresseerd in het werkelijke waterverbruik van je blauwe bessen?
Neem in het seizoen af en toe een kijkje naar de berekende referentie-gewasverdamping op www.waterinfo.be/Meetreeksen. Ga naar ‘Meteorologie’ en dan naar ‘Potentiële evapotranspiratie Penmann (dag)’.
Van zodra blauwe bessen een volledig gesloten gewas hebben (vanaf stop scheutgroei), is de verdamping per m2 struik vrijwel gelijk met de referentie- gewasverdamping (factor 1.05). Mits bijkomende, succesvolle praktijk- en validatietesten komend seizoen, plannen we het irrigatie-advies o.b.v. het waterbalansmodel voor blauwe bes aan te bieden voor geïnteresseerde telers. Neem contact op met Bart voor meer info via bart.vanhoutte@pcfruit.be.