Deze inhoud is enkel voor abonnees. Je kan dit artikel lezen door hier in te loggen.
Heb je nog geen account en wil je je graag abonneren op Fruit? Ontdek hier de mogelijkheden.
Uitkijken naar schildwantsen
- Gertie Peusens
-
pcfruit vzw
Sinds eind 2019 bestuderen we de aanwezigheid, de levenscyclus en de bestrijding van inheemse schildwantsen (roodpootschildwants, groene en grauwe schildwants) in de appel- en perenteelt. De eerste vangsten van de invasieve Aziatische bruin gemarmerde schildwants Halyomorpha halys in 2021 toont aan dat we dringend meer aandacht aan dat type wantsen moeten besteden. Ze vormen een steeds grotere bedreiging in de teelt van pitfruit.
----------------------------------
Â
Deze inhoud is enkel voor abonnees.
Je kan dit artikel lezen door hier in te loggen.
Â
Heb je nog geen account en wil je je graag abonneren op Fruit? Ontdek hier de mogelijkheden.
Â
Schildwantsen kunnen door hun voedingspatroon, zuigend aan de vruchten, grote schade aan de oogst veroorzaken. Een goede bestrijding is dus noodzakelijk. In het project HBC SOS PENTA onderzoeken we de belangrijkste parameters van enkele soorten (Foto 1).
Schildwantsen aanwezig, ja of nee?
Om zeker te zijn dat de symptomen op vruchten (Foto 2) daadwerkelijk veroorzaakt zijn door schildwantsen, is het aangewezen om gerichte waarnemingen uit te voeren. Dat kan door met een stok op takken te kloppen en de vallende insecten op te vangen en te bekijken. Die eenvoudige methode is echter tijdrovend. Het gebruik van feromonen in combinatie met een lijmplaat of opvangbeker kan daarbij helpen.
Voor de monitoring van de bruin gemarmerde schildwants gebruiken we in de handel verkrijgbare feromoonvallen (Foto 3) met reeds succesvolle vangsten op enkele locaties. Ook de in houtig kleinfruit schadelijke bessenwants Dolycoris baccarum wordt enigszins door ditzelfde feromoon aangetrokken doch andere inheemse schildwantsen uit pitfruit helaas niet. Labo-onderzoek naar de productie van volatiele stoffen bij de groene schildwants Palomena prasina toonde aan dat hun onderlinge aantrekking eerder door seksferomonen dan door een aggregatieferomoon aangestuurd wordt.
Voorspellen van hun aanwezigheid: handig
Vallen met feromonen hebben vaak ook een nadeel: je zal enkel de volwassen wantsen lokken, maar niet de nimfen. Nochtans zijn zij vaak een lange periode in de boomgaard aanwezig en kunnen ze dan ook veel schade veroorzaken. Een fenologisch model dat het voorkomen van de verschillende levensstadia voorspelt, zou die tekortkoming kunnen opvangen en de teler tijdig kunnen informeren. Op basis van gegevens die we verzamelden onder kunstmatige kweekcondities, ontwikkelen we momenteel modellen voor de bruin gemarmerde en de groene schildwants. Na validatie zullen ze, net zoals het model voor perenbladvlo, in de toekomst ter beschikking gesteld worden zodat je tijdig kan ingrijpen.
Impact van insecticiden: nefast voor IPM
Het gebruik van insecticiden ter bestrijding van schildwantsen creëert echter een bijkomend probleem. We voerden testen uit waarbij we de werking van tal van gewasbeschermingsmiddelen op eieren, nimfen en volwassenen van meerdere schildwantssoorten vergeleken. De resultaten tonen aan dat een voldoende hoge afdoding enkel mogelijk is met middelen die ook een erg schadelijke nevenwerking op nuttige insecten hebben.
Screenen van kandidaat-bestrijders
Het ‘sparen’ van nuttigen is echter een prioriteit binnen IPM, maar er is momenteel nog weinig kennis over de soorten die een plaag van schildwantsen kunnen controleren en de mate waarin ze dat doen. Labo-onderzoek op oorwormen, gaasvlieglarven en sluipwespen leverde al duidelijke resultaten op: oorwormen zijn geen fan van schildwantsen, gaasvlieglarven daarentegen wel. Grotere larven zijn goede predatoren van jonge schildwantsnimfen.
Via in boomgaarden verzamelde schildwantseieren identificeerden we drie sluipwespsoorten waaronder Trissolcus cultratus. Zowel de parasiterings- als ontluikingsgraad op eieren van de groene schildwants (Foto 4) is zeer hoog in tegenstelling op die van de bruin gemarmerde schildwants. Dat was te verwachten aangezien er een specifieke evolutionaire band tussen gastheer en parasitoïd bestaat. Of de twee sluipwespsoorten gelinkt aan de bruin gemarmerde schildwants ook al in onze boomgaarden gearriveerd zijn, volgen we op door middel van monitoring (Foto 5).
Oproep: telers met pit gezocht!
Om die monitoring van schildwantsen te doen, hebben we jouw hulp nodig! Daarom doen we een oproep naar pitfruittelers met percelen (al dan niet voorzien van een bloemenstrook/gemengde haag) met aantasting door schildwantsen. We proberen sluipwespen te vangen door (dode) eieren van schildwantsen te introduceren.
Geïnteresseerd? Stuur een mailtje naar gertie.peusens@pcfruit.be voor meer info!
