Deze inhoud is enkel voor abonnees. Je kan dit artikel lezen door hier in te loggen.
Heb je nog geen account en wil je je graag abonneren op Fruit? Ontdek hier de mogelijkheden.
De Quattro Stagioni van de kiwibes
- Filip Debersaques & Jonas Decorte
-
Pomologische Vereniging Oost-Vlaanderen, Universiteit Gent & BMS Micro-Nutrients NV
Het is belangrijk om te reflecteren over het voorbije seizoen. Vooral de natte zomer zal heel wat telers bijblijven, maar erwaren ook (te) hoge temperaturen in de winter en de late vorst die voor heel wat kopzorgen zorgden. Kortom, een turbulent en interessant jaar met veel te bespreken.
----------------------------------
Â
Deze inhoud is enkel voor abonnees.
Je kan dit artikel lezen door hier in te loggen.
Â
Heb je nog geen account en wil je je graag abonneren op Fruit? Ontdek hier de mogelijkheden.
Â
Winter
Het is belangrijk om te reflecteren over het voorbije seizoen. Vooral de natte zomer zal heel wat telers bijblijven, maar er waren ook (te) hoge temperaturen in de winter en de late vorst die voor heel wat kopzorgen zorgden. Kortom, een turbulent en interessant jaar met veel te bespreken. Filip Debersaques Jonas Decorte PPV-OVL, Universiteit Gent PPV-OVL, BMS Micro-Nutrients NV Het begin van 2021 bracht ons opnieuw ongewoon warme temperaturen die eerder deden denken aan donkere herfstdagen. Gelukkig reageerden de planten nog niet en begonnen er nog geen knoppen uit te lopen.
Er volgden enkele koude dagen, maar van echt winterweer konden we nog niet spreken. Het bleef vooral donker weer met heel veel regen… In de regio rond Gent viel in januari 147 mm neerslag. Het werd de natste januari maand in 10 jaar! De reserves raakten zo wat aangevuld, maar voor de kiwibes, die niet van natte voeten houdt, was dat geen goede zaak.
De meeste rassen bleven in de periode eind januari begin februari nog dormant, maar bij sommige rassen verschenen de eerste tekenen dat de evolutie van de fenologie begon. Dat manifesteert zich als een klein gaatje of barstje onder het bladmerkteken. Later komt een kleine groene of bruinrode groeipunt doorheen de bast (Foto 1).
De warmere dagen tijdens de tweede helft van februari hebben de fenologie een kleine boost gegeven. Gelukkig waren de nachten nog vrij koud zodat de knoppen voorlopig nog minder sterk evolueerden dan in 2020. We zaten op dat moment minstens 14 dagen achter in de evolutie van de fenologie. In de proeftuin Bottelare was begin maart bij heel wat rassen de dormantie doorbroken. Voor de meeste rassen was dat stadium 1 (BBCH 01) of 2 (BBCH 03).
Ondanks de natte en winderige zomer, waren de kiwibesplanten dankbaar voor extra irrigatiewater.
Lente
De laatste dagen van maart deden eerder denken aan de zomer, maar daarna volgden de aprilse grillen. Die overheersten met koude temperaturen, hagel en zelfs een laagje sneeuw! De evolutie van de fenologie was begin april overal zover gevorderd dat vorstbescherming noodzakelijk was (Foto 2). Op sommige plaatsen werd het dan ook spannend, omdat de temperaturen onder het vriespunt daalden.
Nadien volgden er eerder vreemde weersomstandigheden met de ene week lenteweer, dan sneeuwbuien en daarna opeenvolgende nachten waarop de vorstberegening overuren draaide (Foto 3). Dat had zijn gevolgen voor de fruitteelt en dus ook voor de kiwibes.
Op heel wat plaatsen werd het duidelijk dat er toch wel wat vorstschade was. De ‘Ananasnaya’-types waaronder ook de ‘Weiki’ hebben over het algemeen het meest geleden onder de vorst. Het ras ‘Geneva’ had op de meeste plaatsen, waarschijnlijk door de minder vergevorderde fenologie, de minste schade. Ook in de proeftuin Bottelare hadden we af te rekenen met vorstschade. We schatten een opbrengstderving van ± 10 à 15%.
Begin mei waren de bloemknoppen al duidelijk te zien. Qua fenologie was er dan ook een inhaalbeweging. We zaten nu wat voor op 2020. Dat stagneerde, want in tegenstelling tot 2020 was er begin juni nog geen bloei te zien in de proeftuin Bottelare. Het verloop van de fenologie was dan ook behoorlijk verschillend met de voorgaande jaren.
Zomer
Einde juni waren de vruchten al behoorlijk gedikt. De homogeniteit was vrij goed, maar ± 10 dagen achter in fenologie tegenover het voorgaande seizoen.
In de proeftuin Bottelare waren er een aantal rassen die duidelijk minder bessen telden. Dat is te wijten aan een combinatie van een uitzonderlijk beurtjaar (door de hete zomer van 2020) en de (eerder beperkte) vorstschade.
Net zoals in 2020 had de droogte van de vroege lente plaats gemaakt voor heel wat regen. Spijtig genoeg was er soms heel veel neerslag op korte tijd. Het voorbije seizoen was er ook een duidelijk verschillend neerslagpatroon t.o.v. voorgaande jaren. Ondanks dat we de eerste negen maanden van het jaar bijna net evenveel neerslag hadden tegenover vorig jaar (680 liter in 2020 vs. 686 liter in 2021) was de neerslag in de maanden mei, juni, juli en augustus dit jaar veel hoger. Het was zeer nat in de periode van bloei, vruchtzetting en verdere vruchtgroei.
Ook de alomtegenwoordige wind zorgde voor schade. Dat resulteerde in een sterke groei. Het was dan ook alle hens aan dek om op tijd scheuten aan te binden. Een karwei dat zorgvuldig moet gebeuren zodat de takken niet uitscheuren!
Waar we vorige jaren zware problemen hadden met zonnebrand was het nu een heel ander verhaal. Er viel heel wat regen, soms heel veel op korte tijd. Aan de andere kant was er ook voortdurend wind. Bovenop het risico dat jonge scheuten door de sterke wind kunnen afbreken, zorgt de wind ook voor heel wat verdamping. Dat benadrukt de noodzakelijkheid van irrigatie op lichtere gronden.
In de proeftuin Bottelare monitoren we sinds vorig seizoen de sapstroom en de diktegroei van de twijgen (Foto 4).
We merkten toch dat de planten zeer positief reageerden op extra water tijdens de vorige natte en winderige zomer. Het was ook opmerkelijk dat er in de proeftuin bijna geen verkurking was, zelfs bij de zeer gevoelige rassen uit Frankrijk (Foto 5).
In oktober opmerkelijk veel groene bladeren op de kiwibesplanten!
Nazomer en najaar
Eind augustus was het ras ‘Geneva’ overal geplukt. Begin september sloot de pluk van de ‘Weiki’-types erop aan. Bij de oogst liepen de Brix-metingen vrij normaal, al maakten ze hier en daar heuse sprongen en gingen ze op enkele dagen tijd met twee eenheden omhoog! De combinatie van het warme weer tijdens de pluk en de toch al wat frissere nachten, zorgden voor die soms (zeer) snelle evoluties.
Opmerkelijk was dat we op veel plaatsen (ook in het buitenland) en vooral bij ‘Geneva’, zeer late kleuring van de zaden zagen. De kleuring van de zaden is het eerste signaal dat de bes volgroeid is. Het voorbije jaar werd geadviseerd om toch aan de pluk te beginnen bij:
- Een Brix van 6,5
- Crèmekleurig zaden (dus niet echt wit meer)
- 5% voorlopers
De evolutie van de droge stofwaarden verliep zeer goed! Heel wat cijfers gingen vlotjes richting 17% en hoger. Dat geeft aan dat er bessen geoogst zijn die, als ze eetrijp zijn, op volle smaak kunnen komen én die daarenboven goed bewaren. In de proeftuin Bottelare was er veel minder vroege bladverkleuring te zien dan vorig jaar op hetzelfde moment begin oktober (Foto 6). Enkele experimentele zaailingen vertoonden wel al gele bladeren, maar de nieuwe scheuten zagen we nog tot halfweg oktober doorgroeien. Dat was te danken aan het groeizame weer.
Begin november stopte de groei van de kiwibesplanten volledig. De lagere temperatuur en de kortere dagen brachten de planten (eindelijk!) in rust. De echte vorst bleef nog uit en de winterse buien waren ook schaars. De kiwibesplant heeft maar een beperkt aantal (200) koude-uren nodig vooraleer de dormantie doorbroken wordt. Tel daarbij de gevoeligheid van die scheuten voor de vorst en we kunnen maar hopen dat we begin 2022 nog wat koude dagen krijgen. Liefst zonder dat we tussendoor opnieuw warme dagen hebben waarbij de scheuten beginnen groeien!
