
Idee van ’t jaar 2021

-
Dankzij de steun van

Vijf kandidaten gaan de strijd met elkaar aan voor Idee van ‘t Jaar 2021. Allen willen zij op hun manier de fruitteelt vernieuwen en verrijken. Tijdens de (uitgestelde) jaarvergadering stellen de kandidaten hun idee uitgebreid voor. Daarna kiezen de aanwezigen wie de trofee van ‘Idee van ‘t jaar 2021’ in de wacht sleept. Daarnaast ontvangt de winnaar ook een mooie geldprijs met dank aan Finepolis Ecoassur, Vereinigte Hagel en KBC.
Idee 1 - Onkruidverdelger ‘Weedy’ door Marc Polleunis
Bestaat toeval?
Het idee van hete lucht als onkruidverdelger ontstond in 2012 na een dom voorval waarbij ik de rietbegroeiing rond mijn vijver een opdoffer verkocht met hete lucht van de uitlaat van een draaiende motor. Toevallig vertelde ik Tom Deckers zowat een jaar later mijn verhaal over hoe de bladeren van het riet/bamboe verdorden en vervolgens zelfs een hardnekkig ding als bamboe bijna compleet vernietigde. Hij reageerde: “Als je de fotosynthese van een plant gedurende zes weken kan vermijden dan sterven de meeste planten.” Die info ging vervolgens zowat vier jaar op rust in mijn benepen hersens.
“Het is mijn overtuiging dat het mogelijk is
om perfecte zwarte stroken te creëren
onder de fruitbomen. Vergelijkbaar met
de door Roundup behandelde stroken.”
Alles kwam echter in een stroomversnelling toen Roundup in 2016 verboden werd voor particulier gebruik. Je moest geen helderziende zijn dat dit verbod slechts een eerste stap was naar een glyfosaat vrije wereld. In andere woorden onze fruittelers hadden dan wel wat uitstel verkregen, maar vroeg of laat zouden ze met een enorm probleem geconfronteerd worden. Tijdens een bezoek aan ons bedrijf Agrofrost in Polen door een groep van Belgische fruittelers met de Studiegroep Guvelingen zag ik tijdens een rondleiding in het wijndomein Mierzecin hoeveel last ze hadden van onkruid tussen hun planten. Met de ervaring van 2012 nog in mijn achterhoofd bouwden we in 2017 een eerste toestel en deden een proef met een omgebouwde Frostguard.
Daarop volgde een verhaal van wanhoop en hoop. Van teleurstellende proeven, tot resultaten waarvan onze mond openviel van verbazing. Kortom, een verhaal van niet opgeven. In 4 jaar tijd zijn we van een model Ford T tot een hedendaagse Ferrari geëvolueerd. De ontwikkeling van de toestellen splitst zich vervolgens op in twee richtingen, namelijk een toestel voor wijnbouw en fruitteelt, maar dat ook door particulieren in tuinen gebruikt kan worden. Er is momenteel enorm veel belangstelling door blauwe bessentelers, groendienst van gemeenten en steden, boomtelers en privégebruikers. Het belangrijkste aan de Weedy? Snel en zowel eenvoudig als veilig te gebruiken. Weedy werkt even snel en heeft hetzelfde effect als Roundup, er is geen chemische troep meer in de bodem en er is geen brandgevaar.
Intensieve testen dit jaar met de Weedy binnen diverse sectoren op een 4 ha groot perceel hebben ons meer kennis bijgebracht dan 20 jaar testen met grotere machines in de fruitteelt.
Idee 2 - Van cider tot high-end producten door Jana & Sander Cleuren van CleurenCiders
“Er is geen markt voor cider in België.”
“Bah cider, zo’n zoete brol!”
“Cider? Daar dweilen wij hier de vloer mee.”
Uitspraken die wij wekelijks te horen krijgen wanneer wij vertellen dat wij CleurenCiders runnen. Echter als men onze producten leert kennen, worden die woorden al gauw teruggetrokken. Nochtans maken we al onze producten op basis van verschillende appels die Haspengouw rijk is. De sleutel van ons succes ligt in een complementaire samenwerking tussen broer en zus. Waar Sander vanuit zijn studies bio-ingenieur de grondslag heeft gelegd voor innovatieve productiemethodes, bijt Jana zich vast in het uitbouwen van een krachtig merk.
Cider als beginproduct
CleurenCiders maakt raszuivere basisciders van een selectie aan variëteiten uit Haspengouw. Zowel laagstam als een enorme collectie aan hoogstamvariëteiten passeren de revue. Naargelang de smaak en eigenschappen gebruiken wij die basisciders in een van onze eindproducten. Dat kan een schuimwijn, een digestief of een shotvariant zijn. In ons hele productieprocedé wordt trapsgewijs geschakeld om op iedere schakel de beste basisciders te weerhouden om er het beoogde eindproduct van te maken. Een duurzame cascade!
Grensverleggende ambassadeurs
Bij de lancering van ons eerste product kregen we vaak af te rekenen met voordelen zoals hierboven beschreven. Een mentaliteitsverandering was aan de orde. Daarom hebben we zeer actief gebouwd aan een sterk netwerk met bekende en invloedrijke pionnen binnen het ondernemerslandschap. Dankzij de kwaliteit die in onze producten vervat zit én ons uniek ondernemersverhaal kunnen we die pionnen nu benoemen als onze ambassadeurs die ons ondersteunen om verkoopopportuniteiten optimaal te benutten. Door in te zetten op dat netwerk van ambassadeurs blijven we bovendien niet hangen in de lokale verkoop, verdeling via sectorgenoten of uit toeristisch perspectief waardoor de concurrentiedruk minimaal is en ons concept zeer breed uitgedragen wordt.
“Al onze producten worden gemaakt op basis van verschillende appels die Haspengouw rijk is.”
Toegankelijke merkkeuze
Met namen zoals POMM. (schuimwijn) en PITT. (spirit) kiezen we ook bewust voor merken die een vertrouwd gevoel oproepen alsook overal ter wereld gemakkelijk over de lippen kunnen rollen. Die herkenbaarheid versterken we met onze opmerkelijke productdesigns. We zouden nog veel meer kunnen vertellen over onze duurzame productieketen (bijvoorbeeld gebruik Mergelgrotten), baanbrekende ambitie en opvallende marketingstrategie, maar onze ruimte hier is beperkt. Echter wie door dit artikel getriggerd is, kan tijdens de jaarvergadering van Fruit komen luisteren naar ons ondernemersverhaal. In tussentijd kunnen onze website (www.cleurenciders.be) of onze sociale mediakanalen (Facebook, Instagram, LinkedIn) je dorst alvast lessen.
Idee 3 - Registratie oogstprestaties door Laurens Tack (Agromanager)
Als jonge fruitteler merk ik dat geschikt personeel vinden voor de oogstperiode steeds moeilijker wordt. Niet alleen is het vinden van mensen al een uitdaging, ook de verloning wordt steeds competitiever. Zo begon ik na te denken over oogstprestaties. Wanneer we meten hoeveel elke plukker individueel plukt, kunnen we de slechte en de betere plukkers identificeren en waar nodig stimuleren. Op die manier probeer ik door een gemiddelde betere verloning ook betere mensen aan te trekken, maar zonder de kostprijs van het proces te verhogen. Als oprichter van Agromanager heb ik gewerkt aan een platform waarbinnen ik die functionaliteit gemakkelijk kon integreren en testen. Met Agromanager hebben fruittelers hun bedrijf in één online systeem. Naast het spuitschrift kan een fruitteler ook de gehele tracering volgen van het fruit door zijn bedrijf heen. Net die flow van het fruit leent zich heel goed voor oogstprestaties.
Hoe werkt het?
Elke plukker krijgt aan de start van de oogstperiode een unieke barcode via een badge. Wanneer we beginnen te oogsten, gaan we elke ochtend de individuele plukkers in groepen indelen door mensen samen in de Agromanager Oogst app in te scannen. Wanneer we de oogstprestaties willen registreren, krijgt elke voorraadkist een label met een unieke barcode. Elke plukker of plukgroep kan eenvoudig gekoppeld worden aan de geplukte kisten, d.m.v. een scan via de app. Eén of meerdere plukkers kunnen een kist vullen en die data wordt gekoppeld aan de geoogste kist. Naast oogstregistratie kan je in Agromanager ook de gewerkte tijden van de medewerkers registreren. Agromanager is geoptimaliseerd om de gewerkte uren op groepsniveau te registreren, gekoppeld aan de juiste activiteit en de juiste teelt. Wanneer je die registratie tijdens de werkuren wilt realiseren, kan je gebruik maken van de Agromanager Timer App. Die applicatie zorgt voor de registratie van de gewerkte uren, d.m.v. het scannen van de personeelsbadge. De locatie wordt automatisch gekoppeld aan de teelt die zich op die locatie bevindt. Zo kunnen de gewerkte uren op teeltniveau berekend worden.
“Door oogstprestaties te registreren,
wordt er gemiddeld 10% meer geoogst
door dezelfde medewerkers gedurende
dezelfde tijdspanne.”
De geoogste kisten koppelen aan de gepresteerde tijden
Wanneer we beide datastromen met elkaar combineren, krijgen we de geplukte kilo’s per uur. Afhankelijk hoe nauwkeurig de registratie gebeurt, hoe gedetailleerder de terugkoppeling van de geplukte kilo’s per uur. Wanneer je de plukker niet aan de kist koppelt, krijg je een terugkoppeling op perceelsniveau. Koppel je de plukker wel aan de kist dan zie je per plukker per teelt, de geplukte kilo’s per uur. Op basis van die gegevens wordt er voor elke dag, per teelt, een score berekend van de beste en de slechtste plukkers.
Hoger rendement
Door registratie wordt er ±10% meer geoogst. Ook merken we dat het aantal vergeten vruchten sterk afneemt, omdat dat direct impact heeft op het geoogste hoeveelheid. Verder gaat de kwaliteit van het geoogste fruit erop vooruit. De kwaliteit wordt beoordeeld tijdens de oogst, maar ook tijdens inslag. Door de koppeling tussen plukker en kist kan je een kwaliteitsbeoordeling doen die invloed heeft op de score van de plukker. We zien ook enorme verschillen van gemiddeld 40% tussen de slechtste en de beste plukkers. Volgend jaar willen we een stapje verder gaan door er een beloningssysteem aan te koppelen. Ik ben benieuwd naar die resultaten. Jij toch ook?
Idee 4 - Optiflux door Niels Bessemans
“Maak het je gemakkelijk en bescherm jouw kostbare fruit”
Vers fruit wordt niet allemaal meteen na het plukken verkocht. De meeste appels en peren verdwijnen in grote koelcellen met een laag zuurstofgehalte. Daarmee wordt de ademhaling van het fruit stilgelegd zodat ze niet verder afrijpen en niet te snel hun kwaliteit verliezen. Te weinig zuurstof is echter ook niet
goed, want dan raakt het fruit beschadigd. Dus is het belangrijk een juist evenwicht te vinden en goed in het oog te houden hoe de kwaliteit verandert. Zo kan je ze maandenlang bewaren en op elk moment een kwaliteitsproduct aan de man brengen.
Er zijn wel veel variabelen die de bewaartijd bepalen: de omstandigheden in de boomgaard, het weer tijdens het groeiseizoen, de maturiteit van het fruit op het moment van de oogst, de condities in de koelcel, en zo veel meer.
Niels Bessemans ontwikkelde samen met collega’s van de KU Leuven en het VCBT een nieuwe methode om het fruit in de koeling te monitoren. Daardoor kan je de optimale condities en bewaarduur garanderen. Met de spin-off Optiflux biedt hij die technologie nu aan, aan telers en veilingen om fruit beter én makkelijker te bewaren.
De nieuwe bewaarmethode vertrekt van de kwaliteit van het fruit na de oogst. De vrucht wordt grondig ontleed en op basis van de resultaten bepalen we de temperatuur en de gassamenstelling in de koelcel. Het zuurstofniveau verlagen we gradueel tot de optimale hoeveelheid. Tijdens de bewaring monitoren we de omstandigheden en passen die aan indien nodig. Een belangrijk voordeel is dat de teler de kwaliteit van het gekoelde fruit via een webapplicatie kan opvolgen. De koelcel is zo niet langer een zwarte doos die enkele maanden zijn geheimen niet prijs geeft. De teler komt zo veel minder vaak voor verrassingen te staan. Voor het eerst kan de teler op basis van correcte gegevens beslissen welke partij fruit hij verkoopt en welke nog een tijdje in de koelcel blijft.
Optiflux biedt modulaire systemen aan op maat van de teler. Zo is er de WatchDog die, zoals de naam het zegt, een waakhond op de koelcel zet met nauwkeurigere sensors zodat afwijkingen snel ontdekt én doorgegeven worden. Met Storage Insights worden de kwaliteitsparameters van elke partij fruit continu berekend en voorspellen we hoe die in de toekomst gaan veranderen. Tot slot met de OptiControl module leggen we de laagst mogelijke zuurstofconcentratie aan, aangepast aan de partij in de koelcel. Dat is een must voor lange bewaring van biologisch geteeld fruit dat niet met rijpingsremmers kan worden behandeld. Het systeem maakt gebruik van de allernieuwste digitale technologie voor maximaal gebruiksgemak. De teler heeft zo ten alle tijde het overzicht dat nodig is om de juiste beslissingen te nemen.
“De koelcel is zo niet langer een
zwarte doos die enkele maanden
zijn geheimen niet prijs geeft.”
Door toepassing van Optiflux kunnen onverwachte bewaarverliezen naar de verleden tijd worden verwezen. Duurzaamheidswinst volgt uit energiebesparing door de keuze voor de juiste bewaarduur en minder koel- en scrubberacties door gebruik van OptiControl. Optiflux kan het systeem op termijn ook makkelijk uitbreiden naar de ganse keten. Samen met gegevens vanuit de boomgaard, aan de ene kant, en die van sortering, transport en retail, aan de andere kant, wordt
een slim data-gebaseerd beheer van de ganse aanvoerketen stilaan realiteit.
Idee 5 - Impactmeter door pcfruit met de financiële steun van het Vlaams Actieplan Hardfruit
Uit onderzoek komt voortdurend meer informatie over de rol van diverse nuttige insecten, hun biologische cyclus en hun verschijnen, dat bijvoorbeeld via modellen wordt voorspeld. Daarnaast zijn er veel data over de nevenwerking van gewasbeschermingsmiddelen op die nuttige insecten. Dat is afhankelijk van het stadium van het nuttig insect, het tijdstip van het seizoen … Dat levert zoveel informatie op dat fruittelers en voorlichters door het bos de bomen niet meer zien.
Fruittelers hebben nood aan een tool die alle betrouwbare gegevens over nuttige organismen en de neveneffecten van gewasbeschermingsmiddelen
op een eenvoudige manier weergeeft. Daarom ontwikkelde pcfruit in dit project de impactmeter. De impactmeter is een duidelijke en gemakkelijk toegankelijke tool die de totale impact weergeeft van het toedienen van één of meerdere gewasbeschermingsmiddelen op alle, op het
moment van de toepassing, relevante nuttigen in de boomgaard. Dat rekening houdend met het tijdstip van de toepassing en de nawerking van de middelen.
In de toepassing worden biologische gegevens van nuttigen gecombineerd met neveneffecten van gewasbeschermingsmiddelen. Een mathematisch model berekent dan de totale van de middelen in de spuittank, specifiek voor het moment. Onderliggend ligt dus een score van het belang van de diverse nuttige organismen en een score van de nevenwerking van het gekozen gewasbeschermingsmiddel op elk van die organismen. Naar de teler toe, geeft de impactmeter een eenvoudig signaal (groen, geel, oranje, rood) met betrekking tot de totale verwachte impact. Op die manier wordt de teler gewezen op de neveneffecten en de gevolgen op de natuurlijke populatie nuttigen in de boomgaard.
“Fruittelers hebben nood
aan een tool die alle
betrouwbare gegevens
over nuttige organismen
en de neveneffecten van
gewasbeschermingsmiddelen
op een eenvoudige manier
weergeeft.”
De impactmeter biedt een concrete leidraad aan hardfruittelers voor een optimaal geïntegreerd beheer waarbij een minimale inzet van gewasbeschermingsmiddelen en een maximaal behoud van nuttigen centraal staat. De digitale tool werd geïntegreerd in de bestaande software EVA®, waardoor het kleurensignaal dat de impact weergeeft eenvoudig verschijnt bij het plannen van de inhoud van de spuittank. Dat kleurensignaal
wordt weergegeven als een gekleurd lieveheersbeestje dat naast elk product en ook naast de volledige spuittankinhoud staat. Daarnaast wordt ook de impact van een tankmix weergegeven op de dag van bespuiting, maar ook op 2 weken na de toepassing.
De bedoeling van de Impactmeter is IPM te versterken door de wetenschappelijke gegevens die daarvoor nodig zijn op een zo eenvoudig mogelijke manier bij de teler te krijgen. Momenteel wordt nagegaan of er ook aantoonbaar minder behandelingen nodig zijn door de natuurlijke vijanden meer te ontzien.